Een STS en het psychologisch onderzoek bij PKG Bedrijfspsychologen
Een STS wordt vaak ervaren als een ingrijpende gebeurtenis. Vaak zijn er veel vragen, zowel bij de machinist als bij de werkgever. Wat is er precies gebeurd? Waarom ging het mis? En ook: is het verantwoord om de machinist weer in te zetten? Veel bedrijven hebben dan ook in hun procedure opgenomen dat een machinist na een STS psychologisch onderzocht dient te worden. Daar komt PKG Bedrijfspsychologen in beeld.
Voor een ‘gewone’ psychologische keuring voor de taak van machinist bestaan landelijke richtlijnen. Voor een onderzoek na een STS ontbreken deze. De invulling die hieraan wordt gegeven, kan dan ook verschillen per psychologisch bureau. De term vigilantietest valt nogal eens als het gaat om een onderzoek na een STS. Deze naam heeft betrekking op één specifieke test voor concentratievermogen. Bij PKG Bedrijfspsychologen kiezen we er echter voor om ook na een STS een volledig onderzoek te doen. Zoals hieronder verder wordt toegelicht, heeft het doorlopen van een volledig onderzoek na een STS om diverse redenen zeker meerwaarde.
We beginnen een STS onderzoek altijd met een uitgebreid gesprek. Vaak merken we dat een onderzoek na een STS extra beladen is en dan is het minder prettig om direct met tests te moeten starten. Na het gesprek maakt de machinist de tests voor selectieve aandacht, reactievermogen en concentratievermogen. Vervolgens een persoonlijkheidsvragenlijst (en wanneer de machinist niet eerder bij PKG is getest een korte intelligentietest). Direct na afloop bespreken we onze bevindingen met de machinist.
We vinden het belangrijk om voorafgaand aan het onderzoek contact te hebben met bijvoorbeeld een teamleider om informatie te krijgen over de STS en te horen of er eventueel bijzonderheden zijn.
Wat zijn over het algemeen de resultaten van een onderzoek na een STS?
Onze ervaring is dat het heel weinig voorkomt dat de resultaten op de tests voor aandachtsfuncties niet aan de eisen voldoen. Dat is ook niet verrassend, want de machinisten zijn eerder geselecteerd op eigenschappen als concentratievermogen en reactievermogen en dit zijn in principe stabiele eigenschappen. Het is wel denkbaar dat resultaten (tijdelijk) minder goed zijn, als iemand bijvoorbeeld psychische klachten heeft. Voordeel van het afnemen van deze tests is dat een machinist na een positief resultaat weer een uitslag krijgt met een geldigheidsduur van 5 jaar.
Bij een onderzoek na een STS zijn het gesprek en de persoonlijkheidsvragenlijst vaak de meest relevante onderdelen
Goede aandachtsfuncties zijn belangrijk, maar niet voldoende voor de veiligheid in het werk. Houding en gedrag zijn van groot belang en vaak blijkt dat een rol te hebben gespeeld bij een STS.
In onze rapporten geven we waar mogelijk adviezen mee aan de machinist en de werkgever om het functioneren te verbeteren.
Voorbeelden van adviezen
- Een aandachtspunt is dat jeugdige overmoed hem parten kan spelen, wat in de hand werkt dat hij er te gemakkelijk over denkt en aan scherpte verliest. Bij de bespreking van de resultaten blijkt dit herkenbaar voor hem. Hopelijk is het incident een belangrijke les voor hem geweest.
- Een aandachtspunt is dat hij bij vroege diensten niet tijdig in slaap weet te vallen. Het lijkt goed dat hij hier aandacht aan besteedt, indien nodig met de ondersteuning door slaapcoaching.
- Een risico van handelingen die frequent uitgevoerd worden, zoals de vertrekprocedure, is dat handelingen op een gegeven moment automatisch worden uitgevoerd. Dat maakt de kans op fouten groter. Ik heb hem meegegeven dat hij er goed aan zou doen om zichzelf te dwingen om de stappen bij de vertrekprocedure bewust uit te voeren.
- Vanwege zijn gevoeligheid voor stress is het van belang om zijn functioneren met extra aandacht te volgen.
Het komt weinig voor dat een machinist de uitslag ‘ongeschikt’ krijgt na een STS onderzoek. Soms resulteert het onderzoek in een beperking.
Uiteindelijk maakt de werkgever zijn eigen afweging over de inzetbaarheid van de machinist.
Auteur: Wietse Gerkema, psycholoog NIP